Nominacje do Nagrody Identitas 2024

Fundacja Identitas, przyznająca Nagrodę Identitas od 2014 roku, ogłosiła jesienią 2023 roku konkurs dla polskich pisarzy, którzy nie przekroczyli 41-go roku życia. Sześcioro polskich twórców zostanie nagrodzonych udziałem w warsztatach na wyspie Uløya, które odbędą się w dniach 29 września – 7 października 2024 r.

Uzupełnieniem zasadniczej części nagrody, jaką są warsztaty w osamotnionej bazie za kręgiem polarnym, będzie nagroda finansowa i statuetka Identitas dla laureata Nagrody oraz całoroczna promocja dzieł całej szóstki nominowanych prowadzona przez Fundację i jej partnerów.

Zgłoszenia do konkursu oceniał zespół w składzie: Wojciech Stanisławski (krytyk literacki, historyk, przewodniczący Jury Nagrody Identitas), Justyna Melonowska (filozof, autorka licznych książek i publikacji naukowych, eseistka), Krzysztof Niewiadomski (polonista, redaktor naczelny pisma „44 / Czterdzieści i Cztery. Magazyn Apokaliptyczny”, współautor scenariusza wystawy stałej Muzeum Historii Polski) oraz Tomasz Kaźmierowski (założyciel Fundacji Identitas).

Nominowanymi do Nagrody Identitas twórcami nagrodzonymi udziałem w warsztatach na położonej 500 kilometrów za kręgiem polarnym wyspie Uløya są:

Laureat Nagrody Identitas 2024 odbierze tę statuetkę i nagrodę finansową 7 października 2024 r.

Wzgórze bzów Ireneusza Staronia (Wydawnictwo Ursines) to debiut prozatorski wybitnego filologa młodego pokolenia, autora prac o twórczości m.in. Floriana Czarnyszewicza i Bruno Schulza. Złożona z kilku autonomicznych opowiadań opowieść, jaką jest Wzgórze bzów, jest również schulzowska z ducha – za sprawą urody języka i odwagi jego przetwarzania. Traktuje ona zarazem o pamięci, przeszłości i wygnaniu – odwołując się w pewien sposób do tęsknoty i wierności prozy Czarnyszewicza. 

Aleksandra Tarnowska w powieści Wniebogłos (Wydawnictwo ArtRage) sięga do dawno nieobecnych w polskiej prozie obrazów życia wsi – nieodległej w czasie (rzecz dzieje się w dekadzie gierkowskiej, w latach 70.), lecz coraz trudniejszej do wyobrażenia. Nie są to jednak „obrazki z życia wsi”, lecz opowieść o dramatycznej drodze do uzyskania własnego głosu, do autonomii, do twórczości.

Wiersze Pauliny Subocz-Białek (wyd. Instytut Książki w ramach „Biblioteki Toposu”) – jedyny nominowany w tym roku tomik poetycki – są przejmującym, przejrzystym i powściągliwym zapisem doświadczeń i lęków egzystencjalnych współczesnego człowieka: konfrontacji z kruchością życia, samotnością, tęsknotą. Ostatni lot Filomelito jednak zarazem wersy przychylne rzeczywistości wokoł – i malinowej miodowej barwie księżyca. 

Niepowinność Pawła Radziszewskiego (Wydawnictwo SQN) obdarza głosem świat dziś już właściwie nieobecny, który zniknął z polskiego krajobrazu w dramatycznych okolicznościach: świat Państwowych Gospodarstw Rolnych. Siermiężna rzeczywistość została w wyobraźni autora przetworzona, ubarwiona, wzbogacona o wymiar mrocznej fantazji – i bardzo prawdziwy obraz dorastania. 

Krzysztof Chłopek nie obawiał się napisać apologii. Szło na życie (wyd. Podlaski Instytut Kultury) to pochwała życia dziadka autora, Dominika – i tren, towarzyszący jego odejściu. Jest to jednak również zapis (sielankowy? Nie, po prostu wierny) pracy i dni na polskiej wsi epoki PRL, ukrywanej pamięci wojny, prostych, lecz ważnych wyborów. 

Łukasz Krukowski nie wahał się puścić wodzy wyobraźni: Mam przeczucie (Wydawnictwo Cyranka) to jedna z niewielu „próz postapokaliptycznych” we współczesnej literaturze polskiej, która nie jest powielaniem klisz, często obecnych w tym gatunku, lecz dziełem przemyślanym, samodzielnym i należycie niepokojącym. 

Jury postanowiło wyróżnić ponadto dwoje autorów:

Michała Michalskiego za książkę Gruby (wyd. ArtRage) – bezpretensjonalną, przejmującą nowelę o dorastaniu w niewielkim mieście, o okrucieństwie i samotności

oraz 

Kalinę Błażejowską za doskonale udokumentowany i przemyślany reportaż historyczny o hitlerowskich zbrodniach czasu wojny Bezduszni. Zapomniana zagłada chorych (wyd. Czarne). 

Począwszy od roku 2014 Fundacja Identitas zasila humanistów stypendiami, a także, w ramach Nagrody Identitas, przyznaje corocznie autorom najlepszej polskiej książki nagrodę finansową wraz ze statuetką zaprojektowaną przez Studio NoArt. Najważniejszym jednak wsparciem dla całej szóstki nominowanych książek jest całoroczna, ogólnopolska promocja w celu zwiększenia ich czytelnictwa, a także tygodniowe warsztaty literackie.

Do 2018 roku Nagrodę przyznawano polskim twórcom bez ograniczeń wiekowych. Od 2019 r. Nagroda Identitas skierowana jest do polskich autorek i autorów, którzy nie ukończyli 41. roku życia.

Wśród dotychczasowych laureatów i nominowanych do Nagrody Identitas znaleźli się między innymi Marta Kwaśnicka, Jarosław Marek Rymkiewicz, Maciej Pieprzyca, Jan Polkowski, Ryszard Kaczmarek, Krzysztof Koehler, Anna Janko, Agnieszka Kołakowska,  Stanisław Waltoś, Marcin Cielecki, Jan Maciejewski, Tomasz Grzywaczewski, Andrzej Muszyński, Radek Rak, Michał Przeperski, Marta Madejska czy Przemysław Dakowicz.

Patronem Nagrody Identitas jest Fundacja PKO Banku Polskiego.

Od kilku lat partnerami przedsięwzięcia są także Zeszyty Poetyckie. kwartalnik Kronos i Do Rzeczy.