Literacka Nagroda Identitas 2024 przyznana na arktycznej Uløyi

Fundacja Identitas wiosną 2024 r.po raz kolejny ogłosiła konkurs dla polskich pisarzy, którzy nie przekroczyli 41. roku życia. Na warsztaty za kręgiem polarnym zaproszona została szóstka autorów nominowanych do Nagrody Identitas 2024. 

Dzieła wszystkich Nominatów są od czerwca br. promowane przez Fundację Identitas i jej Partnerów.

Na wyspie Uløya zespół ekspertów przeprowadził warsztaty poświęcone między innymi  kwestiom pamięci i jej architektury, relacjom między pamięcią a historią, instytucji muzeum i toposowi katedry, geografii literackiej, a także miejscu, jakie w dzisiejszych polskich narracjach zajmuje problem zagrożenia. 

Odludna baza położona pięćset kilometrów za kręgiem polarnym zapewniła nominowanym niecodzienne warunki do refleksji i pracy.

W skład jury Nagrody Identitas obecnej edycji weszli Justyna Melonowska, Krzysztof Niewiadomski, Tomasz Kaźmierowski oraz przewodniczący kapituły,  Wojciech Stanisławski. Oni też poprowadzili warsztaty na wyspie.

Nominowanymi do Nagrody Identitas twórcami nagrodzonymi udziałem w arktycznych warsztatach są:

– Krzysztof Chłopek za Szło na życie (wyd. Podlaski Instytut Kultury)

– Łukasz Krukowski za Mam przeczucie (wyd. Cyranka)

– Paweł Radziszewski za Niepowinność (wyd. SQN)

– Ireneusz Staroń za Wzgórze bzów (Wydawnictwo Ursines)

– Paulina Subocz-Białek za Ostatni lot Filomeli (seria Biblioteka „Toposu”, Instytut Książki) oraz

– Aleksandra Tarnowska za Wniebogłos (wyd. ArtRage) 

Jury postanowiło przyznać wyróżnienie oraz nagrodę główną.

Nagrodę Identitas 2024 w postaci statuetki i sumy dwudziestu tysięcy złotych jury przyznało Ireneuszowi Staroniowi, autorowi debiutu prozatorskiego pt. Wzgórze bzów. Złożona z kilku autonomicznych części opowieść, jaką jest Wzgórze bzów, jest schulzowska z ducha – za sprawą urody języka i odwagi jego przetwarzania. Traktuje ona zarazem o pamięci, przeszłości i wygnaniu – odwołując się w pewien sposób do tęsknoty i wierności prozy Floriana Czarnyszewicza. 

Ważnym aspektem nagrodzonego dzieła jest jego osadzenie w kontekście lokalnym – zarówno Kresów II Rzeczypospolitej, jak i współczesnego Dolnego Śląska. Szczególne powinowactwo łączy Wzgórze bzów z tekstami Czarnyszewicza oraz Bruno Schulza, którym Staroń poświęcił wiele ze swoich prac badawczych. Autor w śmiały i udany sposób używa wiejskiej gwary swoich bohaterów jako budulca językowego świata dzieła. Wysmakowana i elegancka proza stanowi świetne nawiązanie do klasyków polskiej literatury.

Wyróżnienie Nagrody Identitas 2024 otrzymała Paulina Subocz – Białek, autorka  jedynego nominowanego w tym roku tomiku poetyckiego. Jej wiersze są przejmującym, przejrzystym i powściągliwym zapisem ludzkich doświadczeń i lęków egzystencjalnych: konfrontacji z kruchością życia, samotnością, tęsknotą. Ostatni lot Filomeli to jednak zarazem wersy przychylne rzeczywistości wokół – i malinowej miodowej barwie księżyca.

Fundacja Identitas będzie promować książki wszystkich sześciorga Nominatów do końca tegorocznej edycji Nagrody głównie w radio, mediach społecznościowych i kulturalnych. 

Jednym z najbliższych spotkań, w których planowany jest udział nominowanych do Nagrody Identitas będzie debata w ramach tegorocznego II Festiwalu Rymkiewiczowskiego, jednego z najważniejszych wydarzeń literackich w Polsce. 27 października podczas spotkania będącego częścią programu Festiwalu Rymkiewiczowskiego nasi autorzy spróbują odpowiedzieć na pytanie: „Czy warto być pisarzem lokalnym?”

Podczas warsztatu “Opowieści z Nidaros” prowadzonego przez Justynę Melonowską uczestnicy stworzyli – wzorem  “Opowieści kanterberyjskich” Geoffreya Chaucera – postać pątnika snującego swą gawędę w trakcie wędrówki do katedry w Canterbury, ku której też nominowani i jurorzy w tym czasie rzeczywiście zdążali. Były to zatem gawędy wygłaszane w drodze, na poły wyobrażonej, łączącej Uloybukt z Canterbury.  Pojawił się w nich wątek przysięgi złożonej przez dziecko i domagającej się wypełnienia, snu na brzuchu wieloryba, zapamiętanej modlitwy, małego Samuela patrzącego na ojca, łódź i świat… Te przejmujące opowieści wygłaszane pośród krajobrazu dalekiej północy zostaną teraz zebrane w niewielki zbiór i wydane przez Fundację Identitas, podobnie jak miało to miejsce po zeszłorocznych warsztatach, z początkiem przyszłego, 2025 roku. 

Począwszy od roku 2014 Fundacja Identitas wspiera humanistów finansowo i promocyjnie, organizuje dla nich warsztaty literackie, przyznaje Nagrodę Identitas oraz wspiera debatę o tożsamości. Od 2020 roku Nagrodę otrzymują pisarze do  41. roku życia, podczas gdy we wcześniejszych latach nie ustanawiano ograniczeń wiekowych.

Wśród dotychczasowych laureatów i nominowanych do Nagrody Identitas znaleźli się między innymi Marta Kwaśnicka, Jarosław Marek Rymkiewicz, Maciej Pieprzyca, Jan Polkowski, Ryszard Kaczmarek, Krzysztof Koehler, Marcin Cielecki, Jan Maciejewski, Tomasz Grzywaczewski, Radek Rak, Anna Janko, Agnieszka Kołakowska, Michał Przeperski, Marta Madejska, Michał Gołębiowski, Stanisław Waltoś, Paweł Rojek, Marcin Makowski, Paweł Rzewuski, Zbigniew Rokita i Przemysław Dakowicz.

Patronem Nagrody Identitas jest Fundacja PKO Banku Polskiego.